Zeka kelime anlamı olarak, insanın düşünme, akıl yürütme, nesnel gerçekleri algılama, kavrama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tümü olarak karşımıza çıkmaktadır. Zekanın tanımına ilişkin farklı görüşler olsa da zekanın geliştirilebilecek bir kapasite ya da potansiyel olduğu ve biyolojik temellerinin bulunduğu noktasında görüş birliği bulunmaktadır. Buna göre zeka, bireyin doğuştan sahip olduğu, kalıtımla kuşaktan kuşağa geçen ve merkez sinir sisteminin işlevlerini kapsayan; deneyim, öğrenme ve çevreden kaynaklanan etkenlerle biçimlenen bir bileşimdir.
Zekanın belirlenmesinde hem çevrenin hem de genetiğin etkili olduğu kabul edilmektedir. Ancak yapılan çalışmalar genetiğin çevresel etkenlerden daha büyük bir rol oynayabileceğini ileri sürmektedir. Yapılan bir araştırma (McGue ve diğerleri, 1993), aynı evde birlikte büyüyen öz kardeşlerin, aynı ortamda birlikte büyüyen evlatlık alınan kardeşlere kıyasla IQ seviyelerinin daha yakın olduğunu göstermektedir.
Her ne kadar genetiğin rolü büyük olsa da zekanın çevresel faktörlerden etkilendiği de kanıtlanmıştır. Bir çocuk ne kadar çok yüksek zeka genine sahip olsa da gerekli bakımı ve beslenmeyi görmediğinde veya eğitim olanaklarından mahrum kaldığında maksimum IQ seviyesine ulaşamayabilir. Aile, eğitim, zenginleştirilmiş sosyal ortamlar ve akran grupları gibi faktörlerin tümü zekadaki farklılıklarla bağlantılıdır. Ayrıca ailenin sosyo-ekonomik durumu da bu faktörlerden biridir. Yapılan bir araştırmada diğer koşullar eşit tutulduğunda orta ve yüksek sosyo-ekonomik düzeyden gelen kişilerin zeka puanları, düşük sosyo-ekonomik düzeyden gelen kişilere kıyasla daha yüksek olmaktadır.
Burada dikkat edeceğimiz nokta zekanın gelişim gösterebileceğidir. Çocuklar için gerekli imkanları sağlamak ve çevre koşullarını düzenlemek zekanın gelişimine destek olacaktır. Ayrıca çocukların zeka gelişimini destekleyecek oyunlar, etkinlikler, uygulamalar ile gelişimlerini sağlayabiliriz.
Çocukların zeka gelişimlerini destekleyen mobil uygulama BİLSEM ZEKA Play Store’da yayında! Ücretsiz indirip örnek sorulara göz atmak için hemen tıklayın.
